Zwierzęta zimą w lesie. Jak spędzają zimę?
Zima to trudny czas dla zwierząt. Niska temperatura, duża ilość śniegu, brak pokarmu powoduje, że muszą one stosować różne sposób na przetrwanie. Jak zatem spędzają czas zwierzęta zimą w lesie?
Jednym ze sposobów radzenia sobie z zimą jest migracja. Wiele ptaków np. bociany, wilga, słowik czy jaskółka opuszczają nasz kraj i odlatują do ciepłych krajów. Co ciekawe, są też gatunki, które przylatują do Polski. Robią to m.in. jemiołuszki, gile i sikorki. Wiele gatunków zwierząt, takich jak owady, płazy i niektóre ssaki zapadają w sen zimowy. Podczas
hibernacji spowolnieniu ulegają procesy życiowe:
bicie serca, oddychanie, spada też temperatura. U wielu pospolitych u nas gatunków owadów ten okres zahamowania rozwoju wywołany niekorzystnymi warunkami zewnętrznymi nazywa się diapauzą. Diapauza występuje w różnych stadiach rozwojowych i jest zwykle charakterystyczna dla danego gatunku.
Dla wielu gatunków skorupiaków i owadów, których rozwój zachodzi w wodzie dogodnym miejscem do spędzania zimy jest środowisko wodne. Woda będzie miała temperaturę dodatnią, jeśli zima nie jest za sroga, a zbiornik wodny nie za głęboki. To już wystarczy zwierzętom zmiennocieplnym, żeby przeżyć. Są wprawdzie odrętwiałe i mało ruchliwe, ale dobrze ukryte mogą przeczekać niekorzystny dla siebie okres. W wodzie zimują również zmiennocieplne kręgowce – ryby i niektóre gatunki płazów. Również ich temperatura ciała, a tym samym i metabolizm ulega znacznemu obniżeniu.
Pozostałe gatunki naszych rodzimych płazów i gadów spędzają zimę na lądzie. Gady, jako zwierzęta ciepłolubne, już we wrześniu wyszukują sobie
odpowiednie kryjówki,
na głębokości od 40 cm do 2 metrów, do spędzenia zimy. Niektóre zimują pojedynczo, inne masowo. W przypadku gadów znalezienie właściwej kryjówki oznacza szanse na przeżycie. Gady mogą utrzymać dodatnią temperaturę, tylko przy spadku temperatury do – 2°C.
Ptaki i ssaki to zwierzęta stałocieplne, które utrzymują stałą temperaturę ciała niezależnie od temperatury otoczenia. Stały poziom metabolizmu umożliwia im aktywne życie w każdych warunkach, nawet w niskich temperaturach, ale równocześnie jest uwarunkowany stałym dostarczaniem dużej ilości pożywienia. A o pożywienie w zimie nie jest łatwo.
Ssaki wykształciły jednak inne sposoby na przeżycie tego okresu. Przede wszystkim
wymieniają futra letnie na zimowe
o dłuższym włosie i bardziej gęste. Sarny, jelenie czy dziki mają sierść pokrytą tłuszczem, naturalnym impregnatem, która zatrzymuje wiele wilgoci. Włosy na grzbiecie rosną ku dołowi, niczym dachówki, kierując spływającą wodę ku ziemi. Dlatego zwierzęta przez długi czas mają suchą skórę i nie czują wilgoci. Nieprzyjemnie zaczyna się jednak robić, gdy wieje wiatr i podnosi włosy.
Co ciekawe, sarny i jelenie marzną najczęściej w temperaturach około zera stopni. Topniejące płatki śniegu wpływają wtedy pod sierść potęgując uczucie zimna i wilgoci. W zimie, przy siarczystych mrozach zwierzęta czują się dobrze, bo nastroszone futro stanowi świetną izolację.
Wiele gatunków ssaków
„znika” na zimę pod śniegiem,
wcześniej gromadząc zapasy pożywienia. Dotyczy to głównie gryzoni i zwierząt owadożernych np. wiewiórki czy kreta. Nie oznacza to, że zapadają one w sen, wręcz przeciwnie, w podziemnym świecie wre życie. Pomiędzy kryształkami śniegu znajduje się powietrze, co jest doskonałą izolacją cieplną. Jeszcze inne ssaki (nietoperze, jeże) z nastaniem zimy poszukują dogodnych miejsc i zapadają w sen. Poprzedza go zazwyczaj okres intensywnego żerowania. Zwierzęta na czas snu muszą zgromadzić znaczne zapasy tkanki tłuszczowej i nie raz podwajają swoją wagę.
Warto docenić ciepły dom i pamiętać o tym, że zwierzęta zimą w lesie przeżywają trudny czas.
Oby do wiosny!
Więcej ciekawostek przyrodniczych i informacji o Kampinoskim Parku Narodowym poznacie na wycieczce z Przewodnikiem PTTK po KPN.
Zwierzęta zimą w lesie
